Anadolu’nun düşman işgalinden kurtarılmasının ardından 29 Ekim 1923’te Türkiye Büyük Millet Meclisi Cumhuriyet Bildirgesi ile Türk tarihinde yeni bir sayfa açılırken, “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” sözü en açık haliyle devlet yönetiminde yerini almıştır. Büyük Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde kurulan cumhuriyetin 100’üncü yılı, bu hafta sonu yurt genelinde birçok etkinlikle kutlanacak.
SAMSUN’DA İSTİKLAL Meşalesi yakıldı
Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmasıyla yakılan bağımsızlık meşalesi, Türk milletinin büyük çabaları sayesinde bir daha sönmedi. Yeni Türk devletinin varlığı 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması’yla tescillendi. 13 Ekim 1923’te, yani Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin ikinci dönem toplanmasından 2 ay sonra Ankara, Türkiye’nin yönetim merkezi oldu. Artık mevcut rejimin adının açıkça belirtilmesi ve yeni devletin başkanının seçilmesi gerekiyordu. O güne kadar devlet başkanlığı görevi TBMM Başkanı Mustafa Kemal Paşa tarafından yürütülüyordu. Öte yandan bazı yabancı ülkeler de Lozan Antlaşması’nın onaylanması için Türkiye’deki yeni devlet rejiminin daha net belirlenmesini istiyordu.
“YARIN CUMHURİYETİ İLAN EDECEĞİZ”
27 Ekim 1923 tarihinde Mebusan Meclisi’nin istifası ve Meclis’in güvenini kazanacak bir kabine listesinin oluşturulamaması, bu soruna acil çözüm bulunmasını gerektirdi. 28 Ekim 1923 akşamına kadar hükümet kurulamadığından Mustafa Kemal Paşa, Latife Hanım’a Çankaya Köşkü’nde arkadaşlarına sofra hazırlattı. O gece Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa ile birlikte 1921 Anayasası’nın bazı maddelerini değiştiren yasa tasarısını hazırladı. “Türk devletinin yönetim şekli cumhuriyettir.” Maddeyi içeren yasa tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yapılan konuşmaların ardından saat 20.30’da oturuma katılan 158 üyenin tamamının oyu ile kabul edildi. Cumhuriyet‘nin duyurusu kabul edildi. Cumhuriyetbeyanı “Yaşasın Cumhuriyet” diye bağırışlar ve alkışlarla karşılandı.
1925 YILINDA BAYRAM OLDU
Böylece yeni devletin yönetim tarzı tüm açıklığıyla adını almıştır. Cumhuriyet Bildirgesi ile birlikte “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” ilkesi artık en açık şekliyle devlet yönetiminde yerini almıştır. Daha sonra Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM tarafından yeni Türk devletinin ilk cumhurbaşkanı seçildi. Türk milleti 29 Ekim gecesi ve 30 Ekim günü Cumhuriyet duyurusunu kutladı. 26 Ekim 1924 tarihinde yayımlanan fermanla Cumhuriyet ‘ın ilanının 101 top atışı ve düzenlenecek etkinliklerle kutlanması kararlaştırıldı. Karar doğrultusunda kutlamaların başlangıcı 29 Ekim 1924’te yaşanan olaylar oldu. Dışişleri Bakanlığı, 2 Şubat 1925 tarihli bir kanun teklifiyle 29 Ekim tarihinin tatil olmasını teklif etti. Teklif, TBMM Anayasa Komisyonu’nda incelenerek 18 Nisan’da karara bağlandı. Teklifin 19 Nisan’da TBMM’de kabul edilmesiyle 29 Ekim 1925’ten itibaren “milli bayram” olarak kutlanmaya başlandı.
100. YIL ÖZEL ETKİNLİKLERLE KUTLANACAK
Bu yıl ise Cumhuriyet‘nin 100’üncü yılı kutlanıyor. Cumhuriyet Kuruluşunun 100’üncü yılını “Türkiye Yüzyılına” yakışan bir coşkuyla kutlamak amacıyla yurt genelinde ve yurt dışında çeşitli etkinlikler düzenlenecek. Etkinlikler kapsamında, son teknolojinin kullanıldığı çeşitli dijital stantlar ve üç boyutlu gösterilerle Türkiye’nin 100 yıldaki başarıları anlatılacak. Boğaz’da 2023 drone ve havai fişeklerle görsel gösteri düzenlenecek. Özel ışık gösterilerinin yapılacağı tarihi mekanlarda 100. Yıl Marşı yankılanacak.
CUMHURİYET GÖSTERİLERİ MEYDARLARDA YAPILACAK
İstanbul Taksim Meydanı’nda Atatürk Kültür Merkezi önünde kurulacak “Geçmişten Geçmişe Türkiye Yüzyılı” sergi alanında, geçmişten günümüze Türkiye Yüzyılı’nın vizyonu interaktif ve teknolojik bir sunumla vatandaşlara sunulacak. su perdeleri, su gösterileri ve üç boyutlu içerik yayınlayan ekranlarla deneyim kazanıyor. Ayrıca 100. yıl içerikleri Taksim Meydanı İstiklal Caddesi girişinde Türkiye Yüzyılı’nın resmi logosundan esinlenilen “Türkiye Yüzyılı Enstalasyonu” ile dev ekranda izleyiciyle buluşacak. Bu bölgede Cumhuriyet Organizasyonun 100. yıl dönümünün kutlanacağı 29 Ekim’de etkinlik, canlı yayınla yerinde izlenebilecek. İstanbul’da Bakırköy Özgürlük Meydanı’na, Ankara’da 15 Temmuz Kızılay Milli İrade Meydanı’na ve İzmir’de Konak Meydanı’na da anıtsal görünümlü monolitler yerleştirilecek. Söz konusu meydanlarda CumhuriyetKuruluşunun 100. yılına özel görsel, görsel ve içerikler bu dijital alanlarda vatandaşların beğenisine sunulacak.
BİRÇOK YER IŞIK GÖSTERİLERİYLE AYDINLANACAK
“Cumhuriyetin Sesi, Cumhuriyetin Rengi” etkinliği ile Galata Kulesi, Haydarpaşa Garı, Cumhuriyet Müzesi (2. Büyük Millet Meclisi Binası), Etnografya Müzesi, Saat Kulesi, Dolmabahçe Sarayı gibi tarihi yerler ve turistik yerler Efes Antik Kenti ve Kapadokya özel ışık gösterileriyle renklendirilecek. . Bu mekanlarda Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın Cumhuriyetin kuruluşunun 100. yılına özel olarak bestelediği “100. Yıl Marşı” ile yankılanacak.
BOĞAZ’DA GÖRSEL BİR FESTİVAL YAŞANACAK
Cumhuriyetin 100’üncü yılı kutlamaları kapsamında 29 Ekim’de Boğaz’da özel havai fişek gösterileri de düzenlenecek. 100’üncü yıla özel görsellerin aktarılacağı etkinlikte izleyicilere gökyüzünde bir ziyafet sunulacak. 2023 drone aracılığıyla. Boğaz’dan 100 gemi geçecek ve bunlara Türk Yıldızları ve Solo Türk eşlik edecek. O anda 101 top atışı yapılacak. 29 Ekim’de Boğaz’da hareket edecek yüzer iskelede 100. yılın değerli proje ve eserleri gün boyu LED ekranlarda sergilenecek. Bu etkinlikler İstanbul’un önemli merkezlerinde kurulacak seyir alanlarından vatandaşlar tarafından takip edilebilecek.
Yurt dışındaki büyükelçiliklerde çeşitli kutlamalar düzenlenecek. Cumhurbaşkanlığı İrtibat Bürosu, yurt dışı misyonlarda 100. yıl stantları düzenleyecek ve özel görseller gösterilecek. Öte yandan Cumhurbaşkanlığı İrtibat Bürosu tarafından kurulan ve tüm kamu kurum ve kuruluşları ile vatandaşlar için değerli bir içerik havuzu olarak hizmet veren “yüzuncuyil.gov.tr” internet sitesinde 100’üncü yıla ilişkin tüm içerikler yer alıyor.
