Ülkenin kıymetli pamuk üretim merkezlerinden olan Aydın’da, bu yıl pamuktaki rekolte ve kalite üreticiyi memnun ederken fiyatlar ise bekleneni karşılamadı. Bu yıl 15 TL’ye kadar düşen pamuk fiyatları sebebiyle, pamuklar adeta rafa kaldırıldı.
Türkiye’nin değerli ihracat eserlerinden olan ve beyaz altın olarak bilinen pamuk, bu dönem rekolte ve kalitesi ile üreticisinin yüzünü güldürdü. Aydın genelinde pamuktan istedikleri randımanı alan üreticiler, pamuğun hem rekolte hem de kalite istikametinden âlâ olduğunu lakin fiyatların bekleneni karşılamadığını belirtti. Aydın tarımının da tansiyonunu belirleyen ve güç kurallar altında üretilen pamukta fiyatlar bu yıl üreticisini mutlu etmezken, vilayet genelinde toplanan pamuklar ise depolara kaldırıldı. Aydın’da toplanan pamukların yüzde 90 üzerinde depolandığını ve emanete bırakıldığını tabir eden Aydın Ziraat Odaları Vilayet Uyum Lideri ve Efeler Ziraat Odası Lideri Mehmet Kendirlioğlu, şu anki fiyatlar ile çiftçilerin maliyetlerini bile karşılayamadığını ve direndiğini tabir etti.
Pamuk dönemini sorunsuz bir biçimde atlattıklarını tabir eden Kendirlioğlu; “Pamuk, Aydın tarımı için sahiden çok değerli bir eser. Son 2-3 yıldır dünyadaki artışla birlikte ülkemizde de pamuk fiyatlarında artışlar kaydedildi. Fiyatlar manasında baktığımızda çiftçimiz son 3 yıldaki fiyatlarımızdan mutluydu. Hatta çiftçilerin temsilcisi ziraat odaları olarak prim ile ilgili hiç bir talebimiz olmadı. Bu fiyatlar uygundu, primler de uygun olduğu için bir memnuniyet vardı. Bizler şikayeti de memnuniyeti de rahatlıkla söyleyebilen insanlarız. Bu seneye geldiğimizde ise barajlarımızda kâfi su vardı. Geçen yılki üzere bir su sorunu, kuraklık çekmedik lakin tabi Valiliğimizin koordinesinde ortaya koyulan projeler ve öngörüler ile dönemi meselesiz bir formda atlattık. Tabi bu bol su vardı istediğimiz üzere hareket etik demek değil lakin planlı bir halde hareket ettiğimiz için rastgele bir düşünce çekmedik. Üretim manasında sorun yaşamadık. Kalitede de rastgele bir badire olmadı. Zira pamuğun hasat periyotlarında tesirli bir yağmur olmadı. Randımanda de çeşitli bölgelerde zikzaklar olmasına karşın genelde de bir memnuniyet var lakin bu sefer fiyatlarda bir badire oldu. Randıman, kalite ve fiyat konusunda maalesef üçü bir ortada olmuyor. Kesinlikle birinde bir eksiklik oluyor. Bu sene her şey çok hoş giderken fiyatlarımızda çok büyük bir düşüş meydana geldi. Bunun nedeni dünyadaki fiyatların da tıpkı paralelde düşmesi. Zira pamuk, stratejik ve borsası olan bir eser. Dünya ile entegre olmaması mümkün değil. Münasebetiyle maalesef şu anki fiyatlar çiftçimiz mutlu etmiyor” dedi.
“Aradaki makas devlet tarafından karşılanmalı”
Pamuk çiftçisinin küstürülmesi ile pamuk ithalat oranlarının yüzde 70’lere kadar yükselebileceğini ifade eden Kendirlioğlu; “Bir evvelki döneme baktığımızda girdi maliyetleri manasında her şeyi 3 ile çarpabiliriz. Tarımdaki enflasyon üçe katladı lakin geçen sene 12 liraya sattığımız pamuk bu sene 15 liraya kadar düştü. Her şey 3 katı artmış fakat bizim fiyat yarım kat bile artmamış. Haliyle çiftçimizin mağduriyeti kelam konusu. Yani maliyeti bile değil şu andaki fiyatlar. Hal bu türlü olunca biz 1,10 TL olan primin, en azından geçen yılın alım gücü neyse bu yılki alım gücü karşılığını istedik. Bu da takriben 2,5-3 lira civarı bir sayıydı. Ancak maalesef yeniden 1,10 TL’de kaldı. Bizim istediğimiz şu. Fiyatlar uygunken çiftçilerimiz bu mevzuda maliyetlerini karşılayıp aşikâr bir kar marjı elde ettiğinde bizim prim falan talebimiz yok. Zati kâfi kazandıktan sonra öteki eserlere kaydırılsın bu prim. Tahminen çiftçilerimiz bu ne demek diyebilir lakin bizim buradaki ana talebimiz fiyatlar çok aşağı düştüğünde ortadaki makasın devletimiz tarafından karşılanması. Zira pamuk stratejik bir eser. Birçok bölümde kullanılan bir eser. Pamuğun en az yüzde 50’sini biz üretiyoruz. Dağa taşa pamuk eksek bile tekstil sanayisinin yüzde 50’sini karşılayabiliyoruz. Yani yüzde 50 civarında pamuk ithal etmek zorunda kalıyoruz. Şayet bu yüzde 50 oranı pamuk çiftçimizi küstürerek yüzde 30’lara 20’lere indirirsek paralel olarak ithalat sayılarımız yüzde 70-80’lere yükselecek. Bu da önemli bir döviz kaybı demek. Dokumacılık sanayi katkıları ile birlikte ülkemize 30 milyar dolar bir getirisi var. Bunu göz gerisi etmemek lazım” dedi.
“Başka eserlere yönelir”
Pamuğun, Aydın için sadece pamuk olmadığını ifade eden Kendirlioğlu; “Pamuk, başka eserlerin de fiyatını etkiliyor. Ne kadar çok pamuk ekilirse öteki eserler de o formda para edebiliyor. Aydın tarımının tansiyonunu belirleyen bir eser. Bu sene ekim alanlarında geçen seneye nazaran yüzde 15 civarında bir artış kelam konusuydu lakin önümüzdeki yıl fiyatlar bu biçimde devam ederse ekim alanları en az yüzde 30-40 daralır. Geçmişte bunun örnekleri mevcut. Çiftçi para kazanamadığı an diğer eserlere yönelir. Öteki eserlerine yöneldiğinde de o eserler de fiyat yapmaz. Burada bu türlü bir kasvet var. Domino tesiri üzere hepsini tesirler. Pamuk kâfi ekilirse başka eserleri eken çiftçilerimiz de para kazanır. Bu açıdan da düşünmek lazım. Çiftçi para kazanamadığı eseri bir daha ekmez”şeklinde konuştu.
“Çiftçilerimiz direniyor”
Fiyatların böyle gitmesi durumunda önümüzdeki yıl pamuk ekim alanlarının daralacağını sözlerine ekleyen Kendirlioğlu; “Çiftçimizin borcu Ekim, Kasım, Aralık ayı içerisindedir. Genelde Kasım ayıdır ve fiyatlar bu türlü. Çiftçilerimiz farklı yollarla borcunu kapatmaya çalışıyor. Pamuk çiftçilerimiz, kendi imkanlarıyla gerek TARİŞ’te gerek tüccarda pamuklarını emanete bırakıyor. Fiyat kesilmedi, bekliyor. Zaten bu fiyatların kesilmesi, çiftçimizin biraz daha yüklenmesi demek bu fiyatların daha da aşağıya gelmesi demek. Çiftçilerimiz şu anda direniyor. Şu anda pamuğun büyük bir kısmı satılmadı. Yani Aydın genelinde yüzde 90’ın üzerindeki pamuk şu anda emanette, fiyat kesilmedi. Varsayımlarımıza nazaran yüzde 90 civarında pamuklar depoda. İşleniyor lakin satılmıyor. Çiftçimizin bir beklentisi var. Zira bu fiyatlarda sattığında ziyan etmesi kelam konusu. Yani çiftçi pamuğunu emanete verdiği vakit kooperatif yahut tüccar, gerisinden iplikçi, gerisinden kumaşçı, gerisinden konfeksiyona parasız kredi veriyor. Bu türlü bir durum kelam konusu. Fiyatların buralarda kalması çiftçimizi mutlaka mağdur eder. Şu andaki pamuk fiyatları çiftçimizi ziyan ettirir ve önümüzdeki yıl da pamuk ekim alanları daralır. Pamuk çiftçisini küstürmemek lazım bu çok kıymetli. Pamuk çiftçisi bu işten uzaklaşırsa artık bir daha geri dönmez. Bunun Çine, Karpuzlu üzere aklınıza gelen doğu ilçelerimizin bir birçoklarında örnekleri var. Buralarda artık çabucak hemen pamuk yok. İleride pamuk ekim alanlarının daha da azalmamasını istiyorsak üreticilerin taleplerini göz gerisi etmemek gerekir diye düşünüyorum” dedi.
“İkinci kalite bile eserimiz yok”
Bu yıl pamuk kalitesinin çok iyi olduğunun altını çizen Kendirlioğlu; “Bu yılki rekolte geçen yıldan biraz daha yeterli. Net sayıları almamama karşın rekolte çok makûs değil. Kalite ise çok yeterli. Şu anda ikinci kalite pamuğumuz bile yok. Hepsi bir kalite ve nitekim güzel biçimde hasat edildi. Artık çiftçimiz bu bahiste uzmanlaştı. Dünyanın en uygun pamuğunu biz burada üretiyoruz. Bu net” dedi.
Fiyat beklentilerinin en az 25 TL olduğunu belirten Kendirlioğlu; “Bizim aslında olağanda beklentimiz 25-30 TL ortasıydı. Yani geçen yılki maliyetleri göz önünde bulundurduğumuzda en taban fiyat 25 TL olması gerekiyor. Biz 25 ve üzerinde bir fiyat bekliyorduk. Bu sene, o geçen yılki 12 TL’yi yakalayabilmesi için. Şu anda 15 TL civarlarında pamuk. Haliyle bizim ziraat odalarının bile çıkardığı maliyetin daha da altında bir sayı. Dünya ile irtibatlı olduğu için şu anda pamuğun ne olacağını öngörmek de mümkün değil” dedi. – AYDIN
